حوزه انقلابی

فضای مجازی این روزها به دغدغه همگانی تبدیل شده از کارشناسان و روانشناسان و جامعه شناسان گرفته تا مسئولین قوه قضائیه و پلیس فتا همه و همه نگرانند که این موج سهمگین اگر مدیریت نشود همه چیز را باخود خواهد برد. در چنین فضای اما عده ای نیز داعیه جنگ نرم دارند و اینترنت را عرصه نفوذنرم دشمنان کشور می دانند و تلاش می کنند تا با کار فرهنگی در این عرصه در برابر جنگ نرم دشمن ایستادگی کنند و افسران جنگ نرم در فضای مجازی باشند. در هر حال این مساله به قدری دغدغه شده است که حتی رهبر انقلاب تا کنون چندین بار بر ضرورت توجه و برنامه ریزی صحیح برای آن هشدار داده اند و دستورات ایشان مبنی بر تاسیس شورای عالی فضای مجازی یا تذکرات ایشان به وزارت آموزش و پرورش در مورد استفاده نوجوانان و کودکان از اینترنت نشان از اوج توجه رهبر انقلاب به حوزه فضای مجازی و فرصت ها و تهدیدهای آن دارد.رهبر معظم انقلاب بیانات مفصلی در مورد فضای مجازی دارند. اما اگر بخواهیم چکیده نظرات ایشان را در مورد فضای مجازی عنوان کنیم به نظر من آن جمله معروف ایشان را باید ملاک گرفت که «اهمیت فضای مجازی به اندازه اهمیت انقلاب اسلامیست» این جمله تمام حرف را می زند.مقایسه کنیم ببینیم انقلاب اسلامی چکار کرد برای مردم ایران؟ تحت استعمار غرب بودیم مارا رهایی داد. تحت استبداد سلطنت غیر اسلامی و بیگانه پرست بودیم ما را رهایی داد. عزت و آبروی ما با قوانینی مثل کاپیتولاسیون تسلیم غرب شده بود؛ پایان گرفت. منابع زیر زمینی مارا به ثمن بخس می بردند و از همه مهمتر رسانه و فکر مردم را با ترویج محتوای فاسد به سمت ضدیت بادین سوق می دادند و همه اینها را انقلاب اسلامی در فضای حقیقی پایان بخشید.

اما امروز فضای مجازی سروکله اش پیدا شده و در همه موارد مذکور وضعیت ما در فضای مجازی مثل قبل از انقلاب است. یعنی در این فضا هنوز مستعمره آمریکا هستیم.

مؤلفه اول: انقلابی گری،دردیدار اخیر مقام معظم رهبری با مجمع نمایندگان طلاب ،یکی ازنکات مهم اشاره شده توسط حضرتشان این است که انقلاب توسط طلاب حوزه علمیه فراگیر شد و اگر حوزه نبود این انقلاب فراگیر نمی شد.علتش این است که طلبه ها منبر و تبلیغ دارند که دیگر اقشار این را ندارند مردم عوام و نیز دانشجویان تاثیر زیادی در انقلاب دارند عوام به دلیل نداشتن بدنه اجتماعی قوی این اثر گذاری را ندارند، حال بعد از این فرمایش به ذهن می رسد اولین نکته طلبه انقلابی این است که یک طلبه در درجه اول باید آرمان ها و اهداف انقلاب را بشناسد و در درجه بعدی در تریبون ها و منابر آن را تبلیغ کند زیرا طبق فرمایشات گذشته امام خامنه ای لازمه حفظ انقلاب و حرکت صحیح و سریع انقلاب این است که مردم آرمان ها و اهداف آن را به خوبی بشناسند.

مؤلفه دوم: که در همان جلسه مطرح شده است روحیه استکبار ستیزی در طلاب و حوزه ی علمیه است، که امام خامنه ای بیان می کنند که حوزه ها باید استکبار ستیز باشند و بدانند که استکبار با اصل انقلاب دشمن است.

پس طلبه انقلابی با توجه به این مؤلفه یعنی طلبه ای که ایمان به این داشته باشد که استکبار هرگز نمی تواند دست از دشمنی با انقلاب بردارد تا جایی که اصل انقلاب را نابود کند و شاید طبق تعابیر گذشته مقام معظم رهبری آن خطری که حوزه را تهدید می کند همان است که برخی از بزرگان حوزه، فکر استکبار ستیزی را از ذهن خود بیرون کنند و به پیمان های پوشالی و توخالی دشمن اعتماد کرده امید دوستی و صمیمیت از دشمن داشته باشند. طبیعی است با این روحیه وترویج آن در منابر آرمان اصلی انقلاب که استقلال کشور است زیرسوال رفته و به خودی خود انقلاب در خوشبینانه ترین حالت استحاله و بدبینانه ترین آن نابود خواهد شد.

مقام معظم رهبری در رابطه با همین استقلال و داشتن روحیه عزت و استقلال ملی می فرمایند قبل از انقلاب (قطعات هواپیماها را وقتی میخواستند تعمیر کنند، قطعه‌های دربسته را -یعنی یک قطعه‌ی بزرگ که متشکّل است در درون خودش از مثلاً چهل پنجاه قطعه- حق نداشتند باز بکنند؛ این قطعه‌ی دربسته را در هواپیما میگذاشتند میبردند آمریکا، آنجا عوض میکردند و برمیگرداندند. یعنی هُمافر ایرانی، افسر فنّی ایرانی حق نداشت به این قطعه دست بزند  تا ببیند چه هست و چه‌جوری باید عمل کند؛ تفکّر قبل از انقلاب این‌جوری بود. انقلاب آمد ورق را برگرداند؛ به ایرانی شخصیّت داد، هویّت داد، جرئت داد)

مؤلفه سوم: پرهیز از افراط در عمل واهانت به مقدسات ومراجع: یکی از مؤلفه های اصلی انقلابی گری در سخنان امام خامنه ای این است که یک فرد انقلابی و در راس آن طلبه انقلابی باید از افراط به دور باشد و نیز از توهین به مقدسات که از جمله آن مقدسات مراجع می باشد خودداری کند. توهین و خرده گیری به مراجع کاری مزموم است که افراط در طلبه ها را به دنبال دارد وگاه با توجیهاتی به عنوان انتقاد و یا احساس مسولیت انجام می پذیرد که مقام معظم رهبری آن را قبیح می دانند و طلبه انقلابی را از آن منع می کنند. باید دانست که انتقاد شرایطی دارد که بدون آن انتقاد تبدیل به تهمت و یا بدبینی می شود.

مؤلفه چهارم: ثبات قدم و حفظ رابطه خود با انقلاب، یکی از مؤلفه هایی که مقام معظم رهبری بیان می فرمایند این است که طلبه انقلابی در راه حفظ ونشر معارف انقلاب که همان آرمان ها و اهداف است ثبات قدم داشته باشد و رابطه خود با انقلاب را حفظ کند. برخی شبهه می کنند که آخوند نباید حکومتی باشد و این همان تفکر ناصحیح و ضد انقلاب است که باید اصلاح شود آخوند حکومتی از دید دشمنان کسانی هستند که از هویت انقلاب و نظام دفاع می کنند و خود را جدای از آن نمی دانند. درحالیکه امام خامنه ای می فرایند روحانیت و طلاب باید با تمام وجود از آرمان های انقلاب دفاع کنند. و طلبه هرگز نباید فکرکند که دین از نظام جداست و یا خود را از نظام جدا و مستقل بداند.

در تمام موارد اگر کسی با این معیار ها عمل کند می توان گفت شاخصه های مهم انقلابی گری را دارد و اگر برخلاف آنها عمل کند و یا اعتقاد داشته باشد می توان گفت روحیه انقلابی ندارد و انقلاب زدا است.

بیانات رهبری در دیدار با مجمع نمایندگان طلاب 25 اسفند 94

امروزه برای مقابله با ارزش ها به صورت علنی وتهاجمی برخورد نمیکنند بلکه به صورت نامحسوس ونرم آن ارزش را به ضد ارزش تبدیل میکنند وبدون اینکه شخص متوجه شود با روش های متعدد آن ارزش را برای فرد بی ارزش میکنند .مثلا امروزه دشمن برای مقابله با نهضت امام حسین (ع)به صورت اشکار جبهه نمیگیرد (نمیگوید عزاداری نکیند )بلکه روش عزاداری ومحتوای آن را به سمتی می کشاند که آن عزاداری به هدفی ختم می شود که دشمن مد نظر دارد.

حوزه شیعه در طول تاریخ یک حوزه انقلابی و همیشه درگیر با جبهه مقابل بوده است و در این درگیری جامعه مومنین را به پیش برده است؛ حوزه های علمیه، بر محور فقهای شیعه حلقه اتصال جامعه و معصومین(ع) و حلقه اتصال بین امام و اداره جامعه و پیشرفت دینی جامعه بوده است. دراین حوزه پیوسته سه کار انجام می شده است:

1-جامعه شیعه با جامعه کفار آمیخته نشده و مرزبندی ها حفظ شود که ما از آن به تبری تعبیر می کنیم . علمای اسلام تلاش می کردند که جامعه شیعه در جبهه مقابل استحاله نشود و به عنوان جبهه ای که دارای فرهنگ و مکتب روشنی است و مکتب کلامی، فقهی، اخلاقی و عرفانی ویژه ای دارد، به عنوان یک جامعه مستقل حفظ کنند تا فرهنگ آن استحاله پیدا نکند؛ ومهم تر آنکه به عنوان یک جامعه سیاسی هم در جبهه دشمن استحاله نیابد.

2- کار درگیری مستمر با جبهه ای است که در صدد تغییر فرهنگ شیعه است. زمانی که شیعه هنوز دولتی مرکزی نداشت به شکل مبارزه پارتیزانی، و در دوره صفویه و شکل گیری دولت شیعی به شکلی دیگر این رویارویی ادامه داشته است.
3- کار انقلابی، آماده ودرصحنه نگه داشتن جامعه شیعی است. نکته مهم این است که این مبارزه در دوره معاصر وارد فضای جدیدی شده است؛ دشمن به سطح جدیدی از مبارزه روآورده است. در دوران قبل دولت مدرنی که همه عرصه های حیات زندگی اجتماعی انسان را مدیریت کند، نبود؛ قدرتی شکل نگرفته بود که بخواهد یک دهکده واحد جهانی درست کند و همه شئون جامعه جهانی را بر محور یک فرهنگ و یک مکتب سامان دهد. جبهه کفر در این دوران به دنبال ایجاد یک جامعه یا دهکده جهانی واحد مبتنی بر مکتب و فرهنگ مادی واحد است.

اگر سخنان اخیر رهبر انقلاب را در جمع مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم با سخنان ایشان در جمع اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم در سال 1368 مقایسه کنیم سخنان ایشان درباره “حوزه انقلابی” در ادامه و تأکیدی بر همان سخنان گذشته دیده و ارزیابی می‌شود.
ایشان در دیدار سال 1368 با اشاره به لزوم ایجاد مراكز متعدد تحقیقاتی در حوزه های علمیه اظهار داشته بودند: حوزه ها باید همانند یك مجموعه تولیدی منظم و اصولی كار كنند و به سؤالات مختلف درزمینه های قضایی، سیاسی، وظایف كارگزاران حكومت، روابط بین المللی، مسائل اقتصادی و پولی كشور و صدها مسئله دیگر كه نظام با آن مواجه است از نظر كارشناسی اسلام پاسخ دهند.
در آن دیدار آیةالله خامنه‌ای از حوزه به عنوان مركز تفكر و اندیشه و اسوه ها و نمونه های اسلامی نام بردند و ضمن تأكید بر ضرورت توجه حوزه های علمیه به مسئله مرجعیت و افتاء، تربیت مدرس، تحقیق و تألیف، تربیت نیروی مورد نیاز در امور قضائی اسلام و نیز توجه به ابعاد گسترده ی تبلیغات استكبار جهانی فرمودند: حوزه های علمیه باید با نظم، تقسیم بندی، برنامه ریزی و زدودن زوائد كار به انجام مسؤولیت های مهم خود بپردازند و در جهت تأمین نیازهای اسلام بر ای ۳۰ سال آینده خیز بردارند.
اما رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم با تبیین جایگاه و نقش بی بدیل و تأثیرگذار حوزه علمیه قم در پیروزی انقلاب اسلامی به برخی تلاش‌ها برای انقلاب‌زدایی از حوزه‌های علمیه اشاره کردند و گفتند: اگر بخواهیم نظام اسلامی همچنان «اسلامی و انقلابی» بماند باید حوزه علمیه، «انقلابی» بماند زیرا اگر حوزه علمیه انقلابی نماند، نظام در خطر «انحراف از انقلاب» قرار خواهد گرفت.
پس از این دیدار و طرح این سخنان درباره “حوزه انقلابی” برخی از شخصیت‌های حوزوی به بیان دیدگاه‌ها و تفسیرهای خود پرداختند. این دیدگاه‌ها از “حوزه انقلابی” ممکن است همراه با تنوعی در ارائه تفسیر باشد.

در ادامه بریده سخنان برخی از این شخصیتها آورده می‌شود:

انقلابی بودن یعنی مراقبت از حاکمیت ولایت فقیه

آیت‌الله محمد یزدی در دیدار نمایندگان مجمع طلاب و فضلای حوزه علمیه قم: رسالت حوزویان در درجه اول حراست و مرزبانی از حاکمیت اسلام و ولایت فقیه و در درجه بعدی ترویج و تبلیغ آن در جامعه است.
وی بیان داشت: باید از فکر و اندیشه طلاب نسبت به مسئله ولایت فقیه و حاکمیت آن و آینده حوزه و نظام مراقبت کرد و به مبانی حاکمیت و ریشه ولایت فقیه را به طلاب شناساند.
رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه افزود: رسالت حوزه علمیه قم در کنار تعلیم و تعلم و خدا‌شناسی، مراقبت از حاکمیت ولایت فقیه و حفظ نظام است، اگر در کلاس درس و یا در هر جلسه‌ای هستیم، وظیفه داریم، حاکمیت ولایت فقیه را به دیگران معرفی کنیم.

عده‌ای اسلامی غیرسیاسی را ترویج می‌کنند

آیت الله حسینی بوشهری در همایش «حوزه علمیه، مهد انقلاب»:
بنا بر فرمایش رهبری دو دسته مخالف، ممکن است وجود داشته باشد که عده‌ای از آن‌ها که تعداد کمی هستند با نظام زاویه دارند ولی گروه دیگر، دسته‌ای هستند که با صراحت با انقلاب مخالفت نمی‌کنند، بلکه با مبانی و مبادی انقلاب مخالفت می‌کنند.
عده‌ای می‌خواهند اسلام غیر سیاسی را ترویج کنند… باحرکت طلاب و حوزویان قطعا دشمنان این آرزو را به گور خواهند برد.

حوزه انقلابی یعنی روحیه جهادی برای نشر معارف

آیت‌الله اعرافی در اجلاس سالانه اساتید جامعه المصطفی:
حوزه انقلابی با فکر اسلامی و ارزش های اسلامی رقم می خورد، بنابراین طلاب و اساتید باید با استفاده از روحیه انقلابی و جهادی معارف الهی را در سراسر عالم که زمینه برای ارائه و پذیرش آن فراهم است عرضه کنند.

حوزه انقلابی ارزشی افزون‌تر بر ارزش‌های مجمع علیه

دکتر احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات در مراسم اولین سالگرد رحلت حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید موسی میرمدرس:
اگر بخواهیم متن و بطن حوزه انقلابی بماند و این انقلابی بودن رشد و تعالی پیدا کند باید کارهای علمی تخصصی انجام شود.
در تعریف انقلابی ممکن است یک تعریف آن باشد که آنان که اندیشه امام را می پذیرند و نسبت مثبتی با این اندیشه برقرار می کنند انقلابی هستند و دیگر افراد که آن را نمی پذیرند غیر انقلابی هستند.
در این زمینه ممکن است بیان شود که حوزه انقلابی امری عارضی است، یعنی زمانی که امام راحل ظهور کرد موضوع انقلابی و غیر انقلابی مطرح شد و اگر انقلاب اسلامی بوجود نمی آمد تقسیم حوزه به انقلابی و غیر انقلابی بی معنی می شد.
تعریف دیگر آن است که نقش امام نه در تاسیس ارزش ها و رویکردهای انقلابی بود بلکه نقش امام در عملیاتی کردن و عینیت بخشیدن به این ارزش ها و جهت گیری ها بود و حوزه انقلابی و طلبه انقلابی دارای یک سری مولفه هایی است که اگر آنها را داشته باشد انقلابی خواهد بود.
حوزه مطلوب و آرمانی دارای مولفه هایی است که برخی از آنها شناخته شده و مجمع علیها است، یعنی همه بر این باور هستند که عناصری چون علمیت و اجتهاد و تقلای علمی و تقوا و تدین و اخلاق مداری و معنویت گرای یاز مولفه های حوزه علمیه مطلوب است.
حوزه انقلابی و طلبه انقلابی نیز از مهمترین مولفه های یک حوزه علمیه ایده آل است که رهبر انقلاب نیز نسبت به آن تاکید فرمودند.
برخی به اشتباه گمان می کنند که فقه حکومتی همان فقه سیاسی است؛ اگر سوالاتی در حیطه سیاسی از فقیه صورت گرفت، این سوالات در دایره فقه سیاسی انجام شده است؛ فقه حکومتی یک بینش خاص است، یعنی ممکن است برخی از وجوه عبادی نیز وجه حکومتی پیدا کند.
عدم تفسیر انزواطلبانه از دین و دین داری از مولفه های دیگر روحیه انقلابی است؛ نگاه به انتظار و مهدویت می تواند در دو حوزه انزواطلبانه و یا غیر انزواطلبانه تعریف شود؛ ولی این دو نگاه هیچگاه ثمری یکسان نخواهند داشت و روحانی انقلابی هیچگاه نگاه انزواطلبانه را به دین داری ندارد.
وجه دیگر حوزه انقلابی، آگاهی و بصیرت سیاسی است؛ روحانی انقلابی، عالم به زمانه و بصیر و آگاه به شرایط اجتماعی و سیاسی جامعه خود و جامعه اسلامی است؛ پدیده دشمن شناسی یکی از زیرمجموعه های آگاهی و بصیرت سیاسی است.
در وجه رفتاری و عملکردی حوزه انقلابی نیز می توانیم وجوهی را بیان کنیم که از جمله آنها می توان به مردمی و خدوم بودن اشاره کرد؛ حوزه تنها در بستر تولید علم و اندیشه و تقوای فردی خلاصه نمی شود بلکه حوزه باید نسبت به جامعه خدوم باشد.
آن چیزی که شاخص عملکرد رفتاری روحانی در انقلاب است هدایت گر سیاسی و ناصح سیاسی بودن است، نه صرفا فعال سیاسی؛ روحانیت باید متکفل رشد و ارتقای فرهنگ سیاسی جامعه و صیانت از ارزش های انقلاب باشد؛ حوزه باید محور صیانت از ارزش های اصیل انقلاب باشد.